Międzynarodowy zespół naukowców odkrył niepokojące dowody na to, że rozwój infrastruktury drogowej w Afryce Południowej negatywnie wpływa na populacje gnu - jednych z najbardziej charakterystycznych mieszkańców tego regionu. Badania przeprowadzone przez ekspertów z Uniwersytetu w Kopenhadze wykazały, że gnu, które utraciły możliwość sezonowych migracji, charakteryzują się znacznie niższą różnorodnością genetyczną, co może zagrozić ich przetrwaniu.

"Odkryliśmy, że gnu, które nie mogą już swobodnie wędrować, mają niższy poziom różnorodności genetycznej. To prowadzi do ich degeneracji i izolacji genetycznej. Spodziewamy się, że w konsekwencji zmniejszy się ich zdolność do przetrwania, spadnie płodność i pogorszą się możliwości adaptacji do zmieniających się warunków środowiskowych" - powiedział Liu Xiaodong, badacz z Uniwersytetu w Kopenhadze, cytowany przez uczelnianą służbę prasową.

Naukowcy przeanalizowali struktury genomów 121 gnu niebieskich i 22 gnu czarnych, pochodzących z różnych regionów Afryki Wschodniej i Południowej. Pozwoliło im to określić poziom różnorodności genetycznej w poszczególnych populacjach i porównać go między grupami migrującymi a tymi, które utraciły tę zdolność.

Analiza wykazała, że w ciągu ostatnich 100 lat nastąpił gwałtowny wzrost częstotliwości chowu wsobnego wśród tych dwóch gatunków antylop. Dotyczy to szczególnie gnu, których populacja znacznie się zmniejszyła i uległa dużemu rozdrobnieniu na przełomie XIX i XX wieku. Tendencje te w najmniejszym stopniu dotknęły populacje gnu niebieskich zamieszkujących pustynię Kalahari oraz parki narodowe Serengeti i Etosha.

Porównanie wskaźników różnorodności genetycznej dla różnych grup gnu niebieskiego pokazało, że poziom ten obniżył się najbardziej w populacjach, które zaprzestały sezonowych wędrówek. Stało się tak w związku z pojawieniem się gęstej sieci dróg, linii kolejowych, ogrodzeń dla zwierząt gospodarskich i innych elementów infrastruktury ludzkiej.

"Wskaźnik heterozygotyczności, który jest miarą różnorodności genetycznej, był prawie 1,4 razy niższy w przypadku niemigujących populacji gnu z okolic Nairobi niż w przypadku sąsiednich stad migrujących z Parku Serengeti. Podobnie gnu z Parku Etosha były pod tym względem około 1,3 razy lepsze od zwierząt z rozwiniętych regionów Zimbabwe" - wyjaśnił Liu Xiaodong.

Naukowcy doszli do wniosku, że przy opracowywaniu środków ochrony gnu należy wziąć pod uwagę negatywne konsekwencje działalności człowieka. Budowa dróg, linii kolejowych i ogrodzeń ogranicza możliwość swobodnych migracji tych zwierząt, co prowadzi do spadku różnorodności genetycznej i zagraża ich przetrwaniu.

Kluczowe będzie odpowiednie planowanie infrastruktury, która uwzględni potrzeby migrujących zwierząt. Konieczne mogą być także działania mające na celu odtworzenie korytarzy migracyjnych w miejscach, gdzie zostały one przerwane.