Z nowego badania wynika, że przyjmowanie popularnych progestagenów antykoncepcyjnych przez jeden rok lub dłużej wiąże się z ryzykiem rozwoju guza mózgu, który wymaga chirurgicznego usunięcia. Ginekolodzy ostrzegają, że należy regularnie sprawdzać doustne środki antykoncepcyjne. Niebezpieczne jest branie tego samego leku przez lata.

Progestageny to syntetyczne leki hormonalne naśladujące naturalny żeński hormon płciowy progesteron. Najczęściej stosuje się je w antykoncepcji hormonalnej i terapii hormonalnej w okresie menopauzy, samodzielnie lub w połączeniu z estrogenami. Mogą również leczyć endometriozę i zespół policystycznych jajników.

Niedawno opublikowane badanie francuskich naukowców jako pierwsze powiązało długotrwałe stosowanie progestagenów ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia guza mózgu zwanego oponiakiem wewnątrzczaszkowym. Stanowi 40% pierwotnych nowotworów ośrodkowego układu nerwowego. Na szczęście guz jest łagodny i można go usunąć chirurgicznie. Wpływa jednak na rdzeń kręgowy i mózg, co może prowadzić do zakłóceń w ich funkcjonowaniu i wielu przykrych konsekwencji.

Naukowcy z francuskiej Krajowej Agencji ds. Bezpieczeństwa Leków i Produktów Zdrowotnych (ANSM) przeanalizowali dane pochodzące od 108 366 kobiet, z których 18 061 przeszło operację usunięcia oponiaka wewnątrzczaszkowego w latach 2009–2018. Dane zebrano z francuskiego krajowego systemu danych zdrowotnych (SNDS). Do każdego przypadku przydzielono 5 grup kontrolnych w oparciu o rok urodzenia i miejsce zamieszkania. Naukowcy zbadali związek pomiędzy poszczególnymi progestagenami a występowaniem oponiaka.

Po uwzględnieniu potencjalnie wpływających czynników naukowcy odkryli, że długotrwałe stosowanie (przez rok lub dłużej) octanu medroksyprogesteronu we wstrzyknięciach w dawce 150 mg wiązało się z 5,6-krotnym zwiększeniem ryzyka wystąpienia oponiaka wewnątrzczaszkowego wymagającego operacji. Długotrwałe stosowanie doustnego medrogestonu w dawce 5 mg wiązało się z 4,1-krotnym wzrostem ryzyka, a doustnym progestonem w dawce 0,125 mg/0,5 mg wiązało się z 2,7-krotnym wzrostem ryzyka. Nie stwierdzono żadnego ryzyka związanego ze stosowaniem tych progestagenów przez okres krótszy niż rok. Nie zaobserwowano zwiększonego ryzyka w przypadku progesteronu, dydrogesteronu i powszechnie stosowanych wkładek wewnątrzmacicznych uwalniających lewonorgestrel, niezależnie od zawartej w nich dawki hormonu.

Ryzyko było zwiększone w przypadku kobiet przyjmujących octan chlormadinonu, octan nomegestrolu i octan cyproteronu. Nie jest to zaskakujące, skoro lekarze już wiedzą, że zwiększają ryzyko wystąpienia oponiaka. Nie można było wyciągnąć żadnych wniosków na temat dienogestu ani hydroksyprogesteronu, ponieważ przyjmowało je zbyt mało kobiet.

Badanie miało charakter obserwacyjny, więc nie może ustalić przyczyny i skutku. Naukowcy przyznają, że w bazie SNDS nie znalazły się informacje o wszystkich szczegółach klinicznych i wskazaniach, przy jakich przepisano progestageny. W danych nie uwzględniono także genetycznej predyspozycji do zachorowania na oponiaka oraz narażenia na wysokie dawki promieniowania, które stanowią czynnik ryzyka tej choroby.

Ponieważ jednak około 74 miliony kobiet na całym świecie stosuje octan medroksyprogesteronu jako środek antykoncepcyjny, częstość występowania oponiaków może być potencjalnie wysoka. Najlepszą profilaktyką jest wizyta u lekarza przynajmniej raz w roku i zmiana środków antykoncepcyjnych pod okiem lekarza ginekologa.