Z wirem polarnym nad Antarktydą dzieje się coś dziwnego, wszyscy odczujemy skutki

 

Wir polarny to potężny układ niskiego ciśnienia, który formuje się nad biegunami w okresie zimowym. Zazwyczaj charakteryzuje się on stabilnością i utrzymuje zimne masy powietrza w rejonie polarnym. Jednak w ostatnich latach coraz częściej obserwujemy jego zaburzenia, szczególnie nad biegunem północnym. Efektem takich zaburzeń są często fale mrozów w Stanach Zjednoczonych i Europie, co może wydawać się paradoksalne w kontekście globalnego ocieplenia.

 

Do tej pory Antarktyda pozostawała względnie odporna na tego typu zjawiska. W ciągu ostatnich dwóch dekad naukowcy zaobserwowali tylko jeden przypadek istotnej destabilizacji wiru polarnego nad biegunem południowym. Jednak najnowsze dane sugerują, że sytuacja może ulec dramatycznej zmianie.

 

W ostatnich tygodniach naukowcy z rosnącym niepokojem obserwują serię anomalii temperaturowych w stratosferze nad Antarktydą. Zjawisko to, znane jako nagłe ocieplenie stratosferyczne, może być zwiastunem poważnych zaburzeń w cyrkulacji atmosferycznej całej półkuli południowej.

 

Pierwsze sygnały ostrzegawcze pojawiły się już w lipcu, kiedy to odnotowano znaczący spadek prędkości wiatrów strumieniowych - z imponujących 300 km/h do 230 km/h. Równocześnie temperatura w stratosferze wzrosła o ponad 20 stopni Celsjusza powyżej średniej wieloletniej. Mimo tych niepokojących sygnałów, wir polarny zdołał się wówczas utrzymać.

 

Jednak na początku sierpnia sytuacja uległa dalszemu pogorszeniu. Kolejny skok temperatury w stratosferze spowodował dalsze osłabienie wiatrów strumieniowych. To z kolei doprowadziło do częściowego rozpadu wiru polarnego i "wycieku" zimnych mas powietrza znad bieguna południowego.

 

Konsekwencje tego zjawiska są odczuwalne na znacznych obszarach półkuli południowej. W Ameryce Południowej, Australii, a nawet w odległej Nowej Zelandii odnotowano niespodziewane spadki temperatur. Paradoksalnie, w tym samym czasie nad samą Antarktydą panuje nietypowe ciepło, gdyż miejsce zimnych mas powietrza zajęły cieplejsze masy napływające z niższych szerokości geograficznych.

 

Ta niezwykła sytuacja stawia przed naukowcami wiele pytań. Czy mamy do czynienia z jednorazowym incydentem, czy też jest to początek długoterminowego trendu? Jakie mogą być długofalowe konsekwencje destabilizacji wiru polarnego nad Antarktydą dla globalnego klimatu?

 

Warto zauważyć, że podobne zjawiska nad biegunem północnym wielokrotnie prowadziły do ekstremalnych zjawisk pogodowych na półkuli północnej. Fale mrozów w Stanach Zjednoczonych czy Europie często są bezpośrednim skutkiem zaburzeń w cyrkulacji polarnej. Czy podobnego scenariusza możemy się spodziewać na półkuli południowej?

 

Naukowcy podkreślają, że kluczowe znaczenie ma teraz dokładne monitorowanie sytuacji. Dane zbierane przez satelity, balony stratosferyczne i stacje naziemne pozwolą lepiej zrozumieć mechanizmy rządzące tymi zjawiskami i potencjalnie przewidywać ich skutki.