Nazwa „whisky” pochodzi ze szkockiego dialektu i oznacza „uzdrawiającą wodę” (gaelicki: uisge Beatha). Znana również jako aqua vitae po łacinie. Whisky jest jednym z najpopularniejszych mocnych alkoholi na świecie i cieszy się dużą popularnością. Whisky produkowana jest w wielu krajach. Najbardziej popularna jest w Szkocji, Irlandii, USA, Kanadzie i Japonii. Niektóre kraje mają specjalne przepisy regulujące produkcję bursztynowego trunku. Niezależnie od tego, czy jest to whisky irlandzka, szkocka, bourbon czy kanadyjska, jest to najpopularniejszy alkohol wśród smakoszy i miłośników na całym świecie.

Historia bursztynowego trunku

Historia whisky zaczyna się mniej więcej w okolicach XV wieku. Wtedy stosowano tylko i wyłącznie naturalne metody fermentacji. Destylacja okazała się być dużym postępem, ponieważ pozwoliła uzyskać czysty alkohol o stałej zawartości etanolu. W XVIII wieku whisky zaczęto produkować na większą skalę i od tego czasu jest coraz bardziej ceniona.

Pomiędzy 1100 a 1300 rokiem mnisi przenieśli technikę destylacji do Szkocji i Irlandii. Na początku whisky miała szerokie zastosowanie głównie w medycynie. Do końca XV wieku produkcja alkoholu ograniczała się w dużej mierze do klasztorów i aptek. Whisky dotarła do Ameryki Północnej z irlandzkimi i szkockimi imigrantami i rozprzestrzeniła się na cały świat. 

Whisky jest mocnym alkoholem i może być wytwarzana z szerokiej gamy składników. Najczęściej jednak używane są jęczmień, pszenica i owies, które nadają whisky niepowtarzalny smak i aromat. Whisky jest również produkowana z kukurydzy i żyta. W początkowym etapie poddaje się je destylacji. W kolejnym etapie whisky spoczywa w dębowych beczkach. Dojrzewanie trwa od kilku lat do ponad dekady. To nadaje jej dębowy smak, dodaje koloru i głębi oraz łagodzi cierpkość alkoholu. Kiedy whisky skończy leżakować, jest mieszana z innymi beczkami i jeśli zaistnieje taka potrzeba, rozcieńcza się trunek do pożądanej mocy butelki. Zwykle whisky butelkuje się przy stężeniu 40% alkoholu lub więcej.

Jak i z czego powstaje whisky? 

Zacznijmy po krótce od tego, jaka jest właściwie różnica pomiędzy „Whisky”, a „Whiskey”?  Mogłoby się to wydawać skomplikowane, natomiast chodzi tu głównie o pisownie. „Whisky” odnosi się do trunków szkockich, podczas gdy „Whiskey” (pisane przez „e”) do rodzajów irlandzkich i amerykańskich np. Jim Beam bourbon whiskey. Ponadto whisky bez litery „e”  jest również produkowana w Japonii oraz Kanadzie. 

Whisky charakteryzuje się aromatami zbożowymi, opalanego drewna, dębu i wanilii, karmelu, owoców i przypraw. Rodzajów whisky jest wiele i pomimo tego, że mają bardzo zbliżony smak, można zauważyć pewne różnice. Każda marka i styl whisky posiadają swoje własne wyjątkowe walory, które nadają odrębny charakter. Niektóre whisky mają mocne alkoholowe nuty, podczas gdy inne są bardzo gładkie, lekkie i niezwykle delikatne. 

Różne style whisky wykorzystują nieco inne metody, ale wszystkie są wytwarzane w zasadniczo ten sam sposób. Whisky, podobnie jak piwo, zaczyna się od rozdrabniania ziaren (np. jęczmień, kukurydza, żyto i pszenica). Następnie ziarna są mieszane z wodą z dodatkiem drożdży. W ten sposób zachodzi proces fermentacji, który przekształca skrobię w cukry, które tworzą alkohol. Następnie przechodzi przez urządzenie destylacyjne, które podgrzewa ciecz do skondensowanej pary. W ten sposób uzyskuje się przezroczysty ciekły destylat o wysokiej zawartości alkoholu.

Jakie są rodzaje whisky?

Whisky występuje w wielu odmianach. Niektóre rodzaje muszą spełnić określone kryteria żeby nazwa została umieszczona na etykiecie np. bourbon. Wszystkie style mają swoje własne charakterystyczne cechy, które sprawiają, że każda whisky jest wyjątkowa.

Blended Whisky: to mieszanka różnych whisky, które leżakowały przez wiele lat. Zwykle składa się z whisky destylowanej z różnych ziaren. Termin Blended jest również używany dla whisky, które nie odpowiadają żadnemu standardowemu stylowi. 

Single Malt Whiskey: produkowana w indywidualnej destylarni, wytwarzana z pojedynczego słodu. Najbardziej znane to single malty irlandzkie, szkockie i japońskie. 

Scotch Whisky: szkocka whisky to single malt złożona ze słodu jęczmiennego i whisky blended, zawierająca whisky zbożową. Posiada wyrazisty aromat dymu, który powstaje w wyniku suszenia słodu na ogniu torfowym. Każdy region w Szkocji produkuje single malt o własnym, wyjątkowym charakterze i aromacie. Jedną z najpopularniejszych szkockich whisky jest Grant’s.

Irish Whiskey: odmiana destylowana w Irlandii i najczęściej jest mieszana, ale dostępna jest również whisky single malt. Zwykle trzykrotnie destylowana z zielonego jęczmienia i starzona przez co najmniej trzy lata. Whisky irlandzka znana jest z łagodnego, oryginalnego smaku, gładkości, lekkości i wyrafinowania. 

Bourbon Whiskey: produkowana wyłącznie w Ameryce Północnej, gdzie przepisy należą do najsurowszych. Musi składać się z co najmniej 51% kukurydzy, destylowanej w temperaturze 160 stopni lub mniejszej, w beczce w temperaturze 125 stopni i starzonej w nowych, palonych beczkach dębowych. Większość burbonów ma dość odważne, mocne smaki.

Tennessee Whiskey: przepis podobny do bourbona, natomiast z tą różnicą, że musi być wytwarzany w stanie Tennessee. Poddawana jest procesowi filtracji węglem drzewnym znanym jako Lincoln County Process, który sprawia, że whisky jest wyjątkowo gładka i nadaje jej lekko przypalony i drzewny aromat. 

Kanadyjska whisky: Kanada znana jest z posiadania jednych z najlepszych mieszanych whisky na świecie. Powszechnym zbożem używanym do produkcji jest żyto, ale mieszanki wytwarza się z reguły z mieszanki różnych zbóż. Zazwyczaj do produkcji kanadyjskiej whisky używa się około 20 składników.

Japońska whisky: technika wytwarzania tej whisky odwzorowana i zapożyczona została od Szkocji, dlatego jest bardzo zbliżona. Tutaj główny nacisk kładziony jest na whisky single malt z aromatami torfu, co czyni tą whisky bardzo smaczną i docenianą przez wielu amatorów.

Jak pić whisky?

Tak naprawdę nie ma konkretnego sposobu ani jednoznacznej odpowiedzi na pytanie: jak właściwie pić whisky? Przykładowo wieloletnią, starą i dojrzałą szkocką lub inne specjalne bourbony z edycji limitowanych zwykle pije się klasycznie bez żadnych dodatków. Niektórzy z kolei preferują whisky na lodzie czy rozcieńczoną odrobiną wody. Może to otworzyć aromaty i smaki, szczególnie w przypadku whisky o dużej mocy i ostrzejszym smaku. 

W przypadku whisky bardzo popularne są również shoty i wszelkiego rodzaju koktajle, na które wymyślnych przepisów nie brakuje. 

Obejmuje to również proste napoje mieszane, w których whisky w wysokiej szklance uzupełniana jest wodą sodową lub colą z dodatkiem lodu kruszonego czy w kostkach. Idealnym dopełnieniem są różnego rodzaju owoce np. pomarańcze, cytryna, limonka itd. Whisky pojawia się np. w kwaśnych drinkach takich jak „whisky sour” oraz jest ulubionym dodatkiem do gorących napojów, w tym herbaty lub kawy np. tak zwanej „irish coffee” czyli kawy po irlandzku, do której wyśmienicie pasuje dobrze znana irlandzka whiskey Tullamore D.E.W., która jest kwintesencją wyjątkowej łagodności. 

Jak widać sposoby podawania whisky są tak różnorodne, jak te oparte na wódce czy rumie, dlatego nie sposób się nią znudzić. Każda marka ma swój oryginalny styl, który posiada unikatowy charakter. Destylarnie znane na całym świecie oferują wybitne butelki w różnych odsłonach. Eksploracja whisky jest zatem niemal nieskończona. 

Najbardziej znana whisky na świecie 

Jest bardzo wiele odmian whisky z różnych regionów, tak więc każdy amator dobrej whisky bez problemu znajdzie ulubioną. Najlepsze destylarnie przekazują swoje receptury z pokolenia na pokolenie. To właśnie to tworzy magię i historię, która jest niezmienna od lat i zamknięta w każdej butelce. Dzięki temu największe marki whisky mają ten sam szlachetny smak i aromat, który wszyscy kochają. Dziś whisky można znaleźć w wielu odmianach i limitowanych edycjach, dzięki czemu z powodzeniem możemy zaserwować ją podczas wykwintnej kolacji lub podarować w prezencie. 

Oto niektóre z najpopularniejszych marek whisky znanych i lubianych na całym świecie: 

Irlandzka whiskey: 

„Bushmills”, 

„Connemara”, 

„Dubliner”, 

„Kilbeggan”,

„Paddy”, 

„Proper Twelve”, 

„Tullamore Dew”,

„Sexton”, 

„Whisky Jameson”.

Scotch Whisky: 

„Aberlour”,

„Chivas Regal”,

„Ballantine's”,

„Famous Grouse”,

„Glenfiddich”,

„Grant's”,

„Johnnie Walker”, 

„Macallan”.  

Kanadyjska whisky: 

„Black Velvet”,

„Canadian Club”, 

„Crown Royal”, 

„Seagram's”. 

American Whiskey: 

„Jack Daniel's”,

„Jim Beam”,

„Maker's Mark”,

„Wild Turkey”,

„Woodford Reserve”.

Japońska whisky: 

„Auchentoshan”,

„Bowmore”,

„Glen Garioch”,

„Suntory Toki”.