Unia Europejska ostrzega: Każdy obywatel powinien być gotowy na 72 godziny kryzysu

Najnowszy raport, przygotowany przez byłego prezydenta Finlandii Sauli Niinisto na zlecenie przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen, przedstawia niepokojący obraz obecnej sytuacji i proponuje radykalne zmiany w podejściu do bezpieczeństwa cywilnego. Kluczowym elementem raportu jest zalecenie, aby każde gospodarstwo domowe w Unii Europejskiej było przygotowane na samodzielne funkcjonowanie przez minimum 72 godziny w sytuacji kryzysowej. 

To zalecenie nie jest przypadkowe - pierwsze trzy doby po wystąpieniu poważnego kryzysu są często najbardziej krytyczne, a służby ratunkowe mogą być przeciążone lub mieć ograniczone możliwości dotarcia do wszystkich potrzebujących.

Raport szczególną uwagę zwraca na doświadczenia ostatnich lat, w tym pandemię COVID-19 oraz konflikt w Ukrainie, które obnażyły słabości obecnie funkcjonujących systemów bezpieczeństwa. Wydarzenia te pokazały, jak krucha może być nasza codzienna rzeczywistość i jak szybko możemy zostać pozbawieni dostępu do podstawowych usług i dóbr.

W praktyce zalecenia oznaczają, że każde gospodarstwo domowe powinno dysponować odpowiednim zapasem wody pitnej, żywności o długim terminie przydatności, niezbędnych lekarstw oraz podstawowego sprzętu awaryjnego. W skład tego ostatniego powinny wchodzić latarki, radio na baterie, zapasowe źródła energii oraz podstawowe środki higieniczne. To minimum, które może zadecydować o bezpieczeństwie rodziny w pierwszych godzinach kryzysu.

Szczególnie istotnym elementem raportu jest propozycja utworzenia unijnej agencji wywiadowczej. Taka instytucja miałaby za zadanie koordynować działania wywiadowcze państw członkowskich i zapewniać skuteczniejsze przewidywanie potencjalnych zagrożeń. To pokazuje, że UE dostrzega potrzebę nie tylko reagowania na kryzysy, ale przede wszystkim ich wyprzedzania i zapobiegania im.

Niinisto podkreśla w swoim raporcie, że Unia Europejska musi przejść fundamentalną transformację w zakresie podejścia do bezpieczeństwa - od reaktywnego do proaktywnego. Oznacza to konieczność zwiększenia wydatków na bezpieczeństwo oraz rozwój systemów wczesnego ostrzegania i reagowania kryzysowego.

Raport zwraca również uwagę na potrzebę opracowania przez państwa członkowskie szczegółowych planów ewakuacji oraz zapewnienia sprawnego dostępu do służb ratunkowych. To pokazuje, że bezpieczeństwo obywateli ma być traktowane kompleksowo - od poziomu indywidualnego gospodarstwa domowego, przez poziom lokalny, aż po koordynację na szczeblu unijnym.

Eksperci podkreślają, że zalecenia zawarte w raporcie nie powinny wywoływać paniki, a raczej skłaniać do świadomego i odpowiedzialnego podejścia do kwestii bezpieczeństwa. Przygotowanie na sytuacje kryzysowe powinno stać się elementem codziennego życia europejskich społeczeństw, podobnie jak ma to miejsce w krajach regularnie doświadczających klęsk żywiołowych.

Wdrożenie zaleceń raportu będzie wymagało nie tylko znaczących nakładów finansowych, ale przede wszystkim zmiany mentalności i podejścia do kwestii bezpieczeństwa. To długotrwały proces, który jednak może okazać się kluczowy dla przyszłości Unii Europejskiej i bezpieczeństwa jej obywateli.