Rozbłyski gamma są jednymi z najbardziej imponujących zjawisk w galaktyce od czasu Wielkiego Wybuchu, a najpotężniejsze z nich astronomowie zauważyli w zeszły weekend. Wiązka promieniowania o wysokiej energii, która była 18 razy silniejsza niż istniejący rekord, przeszła w ostatnią niedzielę nad Ziemią.

Sygnał, oznaczony jako GRB 221009A, został zarejestrowany 9 października przez chińskie obserwatorium LHAASO, chociaż eksplozja, która go spowodowała, miała miejsce 1,9 miliarda lat temu. Rozbłysk gamma pochodził z kierunku konstelacji Strzały i był widoczny przez ponad dziesięć godzin, co czyni go jednym z najdłuższych zjawisk tego typu w historii ich obserwacji.

To nie jedyna dziwność. Stwierdzono, że GRB 221009A emituje najwyższą wykrytą energię. Energia tych wybuchów jest zwykle mierzona w gigaelektronowoltach (GeV), ale niektóre z nich zostały zarejestrowane przy energiach około 1 teraelektronowolta (TeV). Nowy rozbłysk gamma osiągnął rekordowe 18 TeV!

Najciekawsze jest to, że ten potężny wybuch przeleciał niesamowicie blisko Ziemi i dlatego był tak długi i wyraźnie widoczny. Astronomowie obserwujący to zdarzenie poinformowali, że mogą minąć dziesięciolecia, zanim wykryty zostanie kolejny tak jasny rozbłysk.

Obserwatorium orbitalne Swift zauważyło GRB 221009A po jego odkryciu. Jasne pierścienie powstają w wyniku rozpraszania promieni rentgenowskich.

Chociaż nadal nie jest jasne, co dokładnie spowodowało ten rozbłysk gamma, głównym podejrzanym jest masywna gwiazda, która pod koniec swojego życia zapada się w czarną dziurę. Ten proces wystrzeliwuje w kosmos potężne strumienie cząstek, a także promienie rentgenowskie i gamma.

Warto zauważyć, że pomimo swojej intensywności i bliskości rozbłysk gamma jest nieszkodliwy dla Ziemi. Uważa się, że jeśli jeden z nich wybuchnie w naszej Drodze Mlecznej, może spowodować masowe wyginięcie. Na szczęście rozbłyski gamma są uważane za zdarzenia stosunkowo rzadkie, a prawdopodobieństwo bezpośredniego uderzenia promieni gamma w Ziemię jest znikome.