Chore zęby u dzieci to cierpienie, strach, łzy i dodatkowe wydatki. Czy można ich uniknąć? Amerykańscy dentyści przekonali się, że jest to możliwe. Już jeden zabieg srebrzenia zębów zapobiega czterem na pięć przypadków próchnicy. Taka prosta i bezbolesna metoda mogłaby stać się popularna wśród dorosłych, gdyby nie jej nieprzyjemna cecha.

New York University College of Dentistry podsumował wyniki największego amerykańskiego badania dotyczącego profilaktyki próchnicy w szkołach. W badaniu wzięło udział 2998 uczniów w wieku od 5 do 13 lat, wybranych losowo z 47 instytucji edukacyjnych w Nowym Jorku.

Naukowcy porównali dwie metody zabezpieczania i leczenia zębów, tj. stosowanie laków glasjonomerowych oraz tzw. srebrzenie zębów, czyli powlekanie ich diaminą fluorku srebra. Okresowe obserwacje, które miały miejsce w latach 2019 - 2022 wykazały, że obie metody są równie skuteczne, a srebrzenie nawet lepiej niż laki powstrzymuje niszczenie tkanek chorego zęba.

Naukowcy opisali to w artykule dla czasopisma medycznego JAMA Network Open.

Diamina fluorku srebra (DFS lub SDF) to bezbarwny płynny preparat, który japońscy dentyści zaczęli stosować w latach siedemdziesiątych XX wieku do chirurgicznego leczenia próchnicy i jej profilaktyki. Na początku XXI wieku technologią srebrzenia zębów zainteresowali się dentyści z Europy, Chin i Australii.

Istota metody polega na tym, że lekarz po uprzednim oczyszczeniu jamy ustnej pacjenta specjalną szczoteczką nakłada DFS na zęby, tj. podobnie jak ludzie pokrywają paznokcie lakierem dekoracyjnym. Po jednej lub dwóch minutach lekarz usuwa resztki leku z zębów, co kończy procedurę. Czasami ponowne srebrzenie przeprowadza się po kilku tygodniach.

Zawarte w preparacie DFS związki srebra niszczą bakterie i hamują enzymy niszczące ząb podczas próchnicy, a także tworzą na powierzchni zęba twardą warstwę nieprzepuszczalną dla mikroorganizmów i odporną na działanie próchnicy. Z kolei związki fluoru nasycają twarde tkanki zęba minerałami. Zatrzymuje to próchnicę zęba, jeśli nie wniknął on zbyt głęboko w zębinę (tkanka zęba pod szkliwem). Drobne uszkodzenie szkliwa jest opóźnione, przez co zwykle zaczyna się próchnica. Dzięki temu DFS działa prewencyjnie, chroniąc zęby przed próchnicą na długie lata.

Leczenie stomatologiczne diaminą fluorku srebra to prosty i łatwy zabieg, w którym nie ma iniekcji, wiercenia i innych nieprzyjemnych czynności związanych z założeniem wypełnienia. Jest to bardzo wygodne w przypadku problemów z zębami u małych dzieci, osób starszych, osób z zaburzeniami psychicznymi i behawioralnymi. Nawet młodszy pracownik medyczny bez sprzętu dentystycznego może korzystać z DFS, na przykład w szkole.

Pracownicy New York University postanowili sprawdzić, jak skuteczny byłby DFS w leczeniu i profilaktyce próchnicy, stosowany masowo u uczniów szkół podstawowych. Dziś amerykańskie szkoły używają specjalnych uszczelniaczy glasjonomerowych. Nie wymagają też iniekcji i wiercenia, ale są drogie i trudne w użyciu. Przeciętna pielęgniarka już sobie z tym nie radzi.

Nowojorscy lekarze objęli swoją pracą prawie trzy tysiące uczniów szkół miejskich różnej płci i narodowości, większość dzieci pochodziła z rodzin o niskich dochodach. Połowa uczniów leczona była z powodu próchnicy lakami glasjonomerowymi z powłoką lakierniczą, druga połowa grupy miała w 2019 roku zabieg srebrzenia zębów (również z powłoką lakierniczą). Ponad 7 000 dzieci z innych badań dentystycznych związanych z próchnicą służyło jako grupa kontrolna. Na ictys.h podstawie naukowcy wyprowadzili typowy poziom problemów stomatologicznych u dzieci w wieku szkolnym w Nowym Jorku.

Naukowcy obserwowali dzieci do marca 2022 r., z długimi przerwami ze względu na środki kwarantanny przeciwko Covid-19. W efekcie diaminofluorek srebra już w jednym zastosowaniu zredukował liczbę nowych przypadków próchnicy u dzieci o 81% w porównaniu z grupą kontrolną, lakami glasjonomerowymi, tj. o 82%. DFS wykazał się dobrą skutecznością w walce z już występującą próchnicą, a w 56% przypadków udało się ją zatrzymać (także przy jednym użyciu). Uszczelniacze były w stanie to zrobić w 46% przypadków.

Tym samym preparaty z diaminą fluorku srebra są pełnowartościowym zamiennikiem uszczelniaczy glasjonomerowych i godną alternatywą dla tradycyjnych wypełnień, gdy są one trudne w montażu. Srebrzenie zębów ma jednak zauważalną wadę kosmetyczną, która sprawia, że metoda ta nie nadaje się do powszechnego stosowania przez osoby dorosłe.

Faktem jest, że wszystkie uszkodzone powierzchnie szkliwa pod wpływem DFS stają się czarno-brązowe, co powoduje duże problemy z zębami, zwłaszcza jeśli jest dużo uszkodzonych obszarów. I nie jest to zjawisko tymczasowe. Zęby będą wyglądać tak, dopóki pomalowane powierzchnie nie zostaną uszczelnione.

Dla dzieci nie jest to szczególnie duża tragedia, ponieważ zęby mleczne przebarwione DFS zostaną zastąpione zębami stałymi, ale w innych przypadkach ten problem wizualny może być decydującą przeszkodą. Obecnie fluorek srebra, jeśli jest podawany dorosłym pacjentom, jest niezwykle rzadki, a wielu dentystów w ogóle odmawia srebrzenia zębów stałych. Wysokiej jakości wypełnienie jest nadal znacznie skuteczniejsze i nie psuje uśmiechu.