Megachile pluton, znana również jako olbrzymia pszczoła Wallace'a lub raja ofu/rotu ofu (król/ królowa pszczół w języku indonezyjskim), to bardzo duża indonezyjska pszczoła żywiczna. Jest to największy znany żyjący gatunek pszczół. Uważano, że wymarł do czasu odkrycia kilku okazów w 1981 roku. Nie tak dawno zostały ponownie odkryte. Patrząc na fotografię gigantycznej pszczoły Wallace'a, trudno uwierzyć, że przez długi czas pozostawała nieuchwytna dla naukowców!

Bardzo długo pszczoły te pozostawały w ukryciu przed ludźmi. Przez wiele lat nie było potwierdzonych obserwacji tych owadów, dopóki dwa okazy nie zostały sprzedane na eBayu w 2018 roku. Żywa samica została też znaleziona i sfilmowana w 2019 roku. Ogromne, czterokrotnie większe od normalnych pszczół miodnych, czarne owady z fizjonomii przypominają chrząszcze - głównie z powodu dużych żuwaczek. Zagadką pozostaje to jak tak duże owady zdołały ukryć się przed ludźmi.

Rozpiętość skrzydeł samic tego gatunku sięga sześciu centymetrów - to absolutny rekord wśród pszczół! Żyją w zalesionych kopcach termitów na kilku północnych wyspach Maluków w Indonezji i wykorzystują swoje ogromne żuwaczki do zbierania żywicy drzewnej. Żywica ta chroni gniazdo przed zniszczeniem, a także zapobiega przedostawaniu się termitów do ula.

Pszczoła ta została po raz pierwszy opisana przez brytyjskiego przyrodnika Alfreda Russella Wallace'a w 1858 roku, który nadał jej swoje nazwisko. Dopiero ponad sto lat później został ponownie „odkryta” przez entomologa Adama Messera. Stało się to w 1981 roku. Znalazł sześć gniazd na Wyspach Bakana, co dostarczyło mu unikalnych informacji o gniazdowaniu i fizjologii tych olbrzymich pszczół. I to wszystko. Od tego czasu właściwie nie było żadnych nowych obserwacji.

Wynika to częściowo z położenia siedliska pszczół Wallace'a. Północne wyspy Maluka są dalekie od cywilizacji, zwłaszcza te obszary, w których żyją pszczoły. Pod koniec ubiegłego miesiąca grupa czterech badaczy udała się do Indonezji, aby w końcu znaleźć nieuchwytne stworzenia. Zadanie nie było łatwe: przez pięć dni naukowcy szukali ogromnych kopców termitów i przeszukiwali każdy z nich kilka razy w nadziei, że potencjalnie żyjące wewnątrz pszczoły zdradzą się. Ostatniego dnia ich przewodnik odkrył kopiec z niezwykle małą liczbą zamieszkujących go termitów i to tam udało im się znaleźć czarne olbrzymy.

I właśnie tam rozpoczęła się prawdziwa praca. Naukowcy praktycznie nic nie wiedzą o tych niesamowitych owadach, zwłaszcza o biologii społecznej tego konkretnego gatunku, która jest cechą charakterystyczną wszystkich pszczół. Międzynarodowy zespół współpracuje teraz z indonezyjskimi naukowcami, próbując znaleźć inne miejsca lęgowe pszczół Wallace'a.