Obserwatorium kosmiczne Gaia w poważnych opałach z powodu ostrzału meteorami

W kwietniu 2024 roku Obserwatorium kosmiczne Gaia, prowadzone przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA), doświadczyło poważnych problemów. Mały meteoroid uderzył w osłonę przeciwsłoneczną teleskopu, co doprowadziło do powstania niewielkiego otworu. Gaia, znajdująca się 1,5 miliona kilometrów od Ziemi w punkcie Lagrange’a L2, jest narażona na różne zagrożenia kosmiczne, w tym mikrometeoroidy. Mimo że teleskop został zaprojektowany tak, aby wytrzymać takie uderzenia, ten konkretny mikrometeoroid trafił w osłonę pod złym kątem i z bardzo dużą prędkością, co spowodowało nieoczekiwane uszkodzenia.

 

Gaia, wyposażona w zaawansowane urządzenia pomiarowe, jest niezwykle wrażliwa na nawet najmniejsze zmiany w swoim otoczeniu. Przez otwór w osłonie przeciwsłonecznej do wnętrza teleskopu przedostało się światło słoneczne, zakłócając działanie jego sensorów. To zakłócenie prowadziło do licznych fałszywych odczytów, co z kolei spowodowało trudności w realizacji precyzyjnych pomiarów.

 

Dodatkowym problemem był silny sztorm słoneczny, który wystąpił w maju 2024 roku. Był to najsilniejszy sztorm słoneczny od 20 lat, który doprowadził do awarii jednego z 106 czujników CCD w teleskopie Gaia. Czujnik ten był kluczowy dla potwierdzania detekcji gwiazd, a jego awaria spowodowała tysiące fałszywych odczytów, co znacznie utrudniło pracę obserwatorium.

 

Zespół inżynierów ESA, we współpracy z ekspertami z Airbus Defence and Space oraz specjalistami od przetwarzania danych, intensywnie pracował nad rozwiązaniem tych problemów. Aby zredukować liczbę fałszywych detekcji, dokonano modyfikacji w oprogramowaniu teleskopu, co pozwoliło na lepsze filtrowanie odczytów. Dzięki temu udało się przywrócić Gaia do rutynowych operacji, a przy okazji poprawiono optykę teleskopów, co skutkowało jeszcze lepszą jakością danych niż przed incydentami.

 

Mimo tych wyzwań, Gaia kontynuuje swoją misję mapowania ponad miliarda gwiazd w Drodze Mlecznej, dostarczając niezwykle cennych danych, które pomagają astronomom zrozumieć strukturę i historię naszej galaktyki. Teleskop, który miał początkowo działać przez sześć lat, funkcjonuje już od ponad dziesięciu lat, co pokazuje jego wytrzymałość i znaczenie dla nauki.