Logiczne myślenie jest zaawansowanym procesem i do tej pory uważało się, że ogranicza się ono jedynie do zwierząt, posiadających złożony układ nerwowy. Najnowsze badanie wykazało jednak, że osy mogą korzystać z pewnego rodzaju logicznej dedukcji. Jest to pierwsze takie odkrycie wśród bezkręgowców.

Tzw. proces wnioskowania przechodniego ludziom przychodzi bardzo łatwo. Polega to przykładowo na tym, że jeśli obiekt A jest większy od B, a B jest większy od C, to wiemy, że obiekt A musi być również większy od C. Zespół naukowców z Uniwersytetu w Michigan umieścił 40 os osobno w płytkim prostokątnym pojemniku. Na każdym jego końcu znajdował się inny kolor. Łącznie użyto pięciu barw, a każda odpowiadała jednej z liter od A do E.

Kolor, który był powiązany z następną literą alfabetu, w każdej kombinacji był zmontowany tak, aby porazić osy prądem, jeśli wylądują właśnie na nim. Na początku osy były szkolone na sąsiadujących ze sobą literach. Po 10 próbach przestestowano owady na parach B/D oraz A/E, co oznaczało, że muszą użyć logiki, aby uniknąć porażenia prądem. W 65% przypadków osy zdołały prawidłowo wybrać B zamiast D, najwyraźniej wyciągając logiczne wnioski z wcześniejszych porażeń.

Jak zaznaczyła autorka badań, Elizabeth Tibbetts, osy mogły rozwinąć tę zdolność z powodu swoich struktur społecznych. Osy spędzają dużo czasu walcząc o dominację, a wnioskowanie przechodnie jest naprawdę ważne dla określenia relacji w grupie. Tego typu badania zostały również wypróbowane na pszczołach, lecz nie stwierdzono, by stosowały te same procesy dedukcyjne.