Naukowcy odkryli dlaczego na Ziemi powstało życie, a Wenus stała się piekłem

 

Ziemia jest jedyną znaną nam planetą, na której występuje tektonika płyt - proces, w którym ogromne fragmenty skorupy ziemskiej przemieszczają się niczym elementy gigantycznych puzzli. To właśnie ten mechanizm może być odpowiedzialny za stworzenie warunków sprzyjających powstaniu i rozwojowi życia. Co więcej, najnowsze badania sugerują, że proces ten mógł rozpocząć się znacznie wcześniej, niż dotychczas sądzono - być może nawet przed pojawieniem się pierwszych organizmów żywych.

 

Długo sądzono, że tektonika płyt rozpoczęła się stosunkowo niedawno, około 700 milionów lat temu. Jednak coraz więcej dowodów wskazuje, że mogło to nastąpić już w eonie archaicznym, czyli między 4 a 2,5 miliarda lat temu. Niektórzy naukowcy idą jeszcze dalej, sugerując, że proces ten mógł rozpocząć się w eonie hadejskim, zaledwie kilkaset milionów lat po uformowaniu się naszej planety.

 

Kluczowym momentem w historii Ziemi było dramatyczne zderzenie z obiektem wielkości planety, które doprowadziło do powstania Księżyca. To kosmiczne zderzenie, które nastąpiło około 100 milionów lat po powstaniu Ziemi, mogło zapoczątkować proces tektoniki płyt. Według najnowszych badań, opublikowanych w tym roku, zderzenie to spowodowało powstanie gorących strumieni materiału w płaszczu Ziemi, które około 200 milionów lat później mogły zainicjować proces subdukcji - kluczowego elementu tektoniki płyt.

 

Tektonika płyt pełni wiele istotnych funkcji w podtrzymywaniu życia na Ziemi. Przede wszystkim reguluje klimat poprzez "recykling" węgla - wciągając go do wnętrza planety w strefach subdukcji i uwalniając w innych miejscach. Proces ten pomaga utrzymać stabilną temperaturę na powierzchni planety. Dodatkowo, ruch płyt tektonicznych dostarcza na powierzchnię życiodajne minerały i cząsteczki niezbędne dla organizmów żywych.

 

Szczególnie interesujące jest porównanie Ziemi z Wenus - naszą planetarną sąsiadką. Mimo podobnych rozmiarów i składu, Wenus jest dziś piekielnym światem o temperaturze powierzchni przekraczającej 460 stopni Celsjusza. Naukowcy spekulują, że brak tektoniki płyt na Wenus mógł być kluczowym czynnikiem, który doprowadził do tak dramatycznych różnic między obiema planetami.

 

Te odkrycia mają ogromne znaczenie nie tylko dla zrozumienia historii naszej planety, ale także dla poszukiwań życia pozaziemskiego. Jeśli tektonika płyt rzeczywiście jest niezbędna dla powstania i rozwoju złożonego życia, może to oznaczać, że w poszukiwaniu innych zamieszkałych światów powinniśmy skupić się na planetach wykazujących oznaki aktywności geologicznej podobnej do ziemskiej.

 

Naukowcy już próbują wykrywać oznaki tektoniki płyt na odległych egzoplanetach. Przykładem jest planeta LHS 3844 b, oddalona o 49 lat świetlnych od Ziemi, na której może występować aktywny płaszcz i ruchoma skorupa. Choć planeta ta nie nadaje się do zamieszkania ze względu na ekstremalne temperatury, jej badanie może pomóc nam zrozumieć, jak powszechne są procesy tektoniczne we wszechświecie.

 

Zrozumienie roli tektoniki płyt w powstaniu życia na Ziemi może być kluczem do odpowiedzi na jedno z największych pytań ludzkości - czy jesteśmy sami we wszechświecie? Jeśli tektonika płyt rzeczywiście jest niezbędnym warunkiem rozwoju złożonego życia, może to znacząco zawęzić liczbę potencjalnie zamieszkałych światów, ale jednocześnie pomóc nam w ich identyfikacji.