Naukowcy odkryli na terenie Arizony odciski ciał najstarszych beznogich stworzeń bezkręgowych, które żyły na Ziemi około 220 milionów lat temu, pod koniec ery triasu. To odkrycie cofa czas ich pojawienia się o około 35 milionów lat w przeszłość. Praca została opublikowana w czasopiśmie Nature. Wyniki zostały ogłoszone w środę przez służbę prasową Amerykańskiego Uniwersytetu Technologicznego Wirginii (VT).

To odkrycie po raz kolejny podkreśla znaczenie znajdowania nowych skamieniałości dla rozwiązania najbardziej kontrowersyjnych kwestii w paleontologii. Kiedy eksperci  odkryli podwójny rząd zębów, od razu zdali sobie sprawę, że mają do czynienia z najstarszym przedstawicielem beznogich bezkręgowców. 

Na Ziemi występują trzy rzędy płazów - szeroko rozpowszechnione płazy ogoniaste i bezogoniaste oraz ich znacznie rzadsi krewniacy spośród beznogich płazów-robaków. Swoim wyglądem stworzenia te bardziej przypominają węgorze lub robaki niż żaby, traszki i inne ogoniaste i bezogoniaste płazy.

W ostatnich dziesięcioleciach toczyła się zaciekła debata między paleontologami i genetykami na temat tego, jak i kiedy powstały beznogie płazy. Z jednej strony analiza genomu robaka pokazuje, że te płazy pojawiły się około 370-270 milionów lat temu, jeszcze w epoce karbonu lub permu, na długo przed pojawieniem się dinozaurów. Z drugiej strony najstarsze odciski ich ciał znalezione w całym okresie istnienia nauki pochodzą z epoki jurajskiej – ich wiek to około 185 milionów lat.

Naukowcy z Arizony zrobili duży krok w kierunku rozwiązania tych sporów, badając skamieliny znalezione w Parku Narodowym Skamieniałego Lasu, położonym w północno-zachodniej części tego stanu. Na jego terenie znajdują się skały powstałe pod koniec triasu, wewnątrz których znajduje się duża ilość odcisków ciał starożytnych zwierząt, a także skamieniałe pnie drzew.

Amerykańscy paleontolodzy odkryli w tym rezerwacie fragmenty szczęk i kości nieznanego wcześniej beznogiego gatunku płazów, który nazwano Funcusvermis gilmorei na cześć piosenki „Cool worm” (ang. Funky worm) autorstwa Ohio Players i słynnego amerykańskiego paleontologa Neda Gilmore'a. Według naukowców długość ciała tych płazów wynosiła zaledwie kilka centymetrów, a ich masa była również bardzo mała.

Wiek tych skamieniałości oceniają naukowcy na około 220 milionów lat, co przesuwa czas pojawienia się robaków o około 35 milionów lat w przeszłość. W przeciwieństwie do współczesnych beznogich płazów, Funcusvermis gilmorei były znacznie bardziej podobne do żab i traszek, a ich najbliższymi krewnymi były tak zwane dyssophorid temnospondyle, wymarłe płazy, które są domniemanymi przodkami współczesnych anuranów.

Odkrycie Funcusvermis gilmorei, według Kligmana i jego współpracowników, sugeruje, że dyssophorid temnospondyle i ich najbliżsi krewni byli również przodkami beznogich płazów. Również odkrycie tej skamieliny w Arizonie, która znajdowała się w pobliżu równika w epoce triasu, wskazuje, że zwierzęta beznogie pierwotnie żyły w równikowych regionach Ziemi, gdzie są obecnie najczęściej spotykane, doszli do wniosku paleontolodzy.