14 września 2024 roku doszło do jednego z najpotężniejszych zjawisk kosmicznych ostatnich lat - wybuchu na Słońcu, który wyprodukował rozbłysk X4.5. To potężne wydarzenie wywołało koronalny wyrzut masy (CME), który dotarł do Ziemi 16 września o godzinie 23:29 UTC, powodując gwałtowną burzę geomagnetyczną na poziomie G4. Była to piąta najsilniejsza burza podczas obecnego cyklu słonecznego (cykl 25) i miała znaczący wpływ na naszą planetę.

Gdy CME uderzyło w ziemskie pole magnetyczne, początkowo odnotowano wzrost wskaźnika K do poziomu 5, co odpowiadało umiarkowanej burzy geomagnetycznej (G1). W ciągu kilku godzin wskaźnik K wzrósł, osiągając poziom 6 (G2 - burza średnia), a następnie 8, co oznaczało burzę na poziomie G4. Takie burze są rzadkie i zazwyczaj pojawiają się około 100 razy w ciągu jednego 11-letniego cyklu słonecznego.

Burze geomagnetyczne tej intensywności mają znaczący wpływ na różne dziedziny naszej infrastruktury. Mogą zakłócać funkcjonowanie sieci energetycznych, powodując problemy z kontrolą napięcia. Istnieje ryzyko, że systemy ochronne błędnie odłączą kluczowe elementy sieci, a także mogą wystąpić wzmocnione prądy indukowane w rurociągach. Z tego powodu zarządcy sieci elektroenergetycznych muszą być przygotowani na szybkie i skuteczne reagowanie w przypadku wystąpienia takich zjawisk.

Burza geomagnetyczna na poziomie G4 wpływa również na działanie satelitów na orbicie okołoziemskiej. Mogą one doświadczać zjawiska naładowania powierzchni, zwiększonego oporu atmosferycznego, a także problemów z systemami nawigacji i orientacji. Może to prowadzić do błędów w transmisji danych lub nawet do czasowej utraty łączności. Sygnały nawigacyjne, zwłaszcza oparte na technologii GPS, mogą zostać osłabione lub całkowicie wyłączone na kilka godzin, co wpływa na różne usługi, w tym transport i logistykę.

Dodatkowo, komunikacja radiowa, zwłaszcza ta oparta na falach wysokiej częstotliwości (HF), może zostać zakłócona. Podczas tak silnej burzy, fale radiowe stają się sporadyczne lub występują całkowite przerwy w transmisji. Takie zjawiska mogą wpłynąć na komunikację w sektorze lotnictwa oraz służbach ratowniczych, które polegają na komunikacji radiowej.

Jednym z bardziej widowiskowych efektów burzy geomagnetycznej jest występowanie zórz polarnych. W przypadku burzy G4 zorze były widoczne znacznie dalej na południe niż zwykle, nawet w takich miejscach jak Polska. Świetliste kurtyny, o barwach od zielonej do czerwonej i fioletowej, stworzyły zapierający dech w piersiach spektakl na niebie. Wiele osób na całym świecie skorzystało z okazji, aby zobaczyć ten niezwykły pokaz natury.

Obecny cykl słoneczny osiąga swój szczyt aktywności, co oznacza, że możemy spodziewać się kolejnych burz geomagnetycznych w nadchodzących latach. Wraz z rozwojem technologii kosmicznych, konieczne jest zrozumienie i przewidywanie takich zjawisk, aby minimalizować ich wpływ na infrastrukturę i komunikację. Obecne wydarzenie podkreśla znaczenie monitorowania aktywności słonecznej i przygotowania się na potencjalne skutki kolejnych burz geomagnetycznych.