Gdyby nie fakt, że turyści powracający z wakacji na wyspach Samoa, zobaczyli przez okno samolotu „niezwykle dużą masę” unoszącą się na oceanie setki kilometrów od północnego wybrzeża Nowej Zelandii, nic nie dowiedzielibyśmy się o wielkiej erupcji wulkanicznej jaka tam wystąpiła. Pasażerowie wykonali kilka zdjęć i wysłali e-mailem zdjęcia dziwnej mazi  do naukowców, którzy od razu zdali sobie sprawę, co to jest

Po powierzchni dryfowała pływająca platforma z pumeksu i inncych substancji, która powstała przez wybuchający podwodny wulkan. Nie była to jednak typowa erupcja tylko największej erupcji tego rodzaju w historii.

Incydent, napędzany był przez podwodny wulkan Le Havre Seamount, początkowo nie został zauważony przez naukowców, ale unosząca się platforma skalna, którą wygenerował wulkan, była trudniejsza do przeoczenia.

W 2012 roku zaobserwowana tratwa z pumeksu – rodzaj bardzo lekkiej, wypełnionej powietrzem skały wulkanicznej – pokryła około 400 kilometrów kwadratowych południowo-zachodniego Pacyfiku, ale kilka miesięcy później satelity zarejestrowały, że pumeks rozproszył się na obszarze dwa razy większym niż wielkość obszaru Nowej Zelandii.

Kiedy w 2015 r. naukowcy zbadali 1220 metrów pod powierzchnią co tam się wydarzyło, byli zszokowani, Uderzyła ich wielkość skalistych przeobrażeń dna. Gdy nzaczęły napływać dane początkowo uznano, że to awaria sonaru. Dopiero potem zrozumiano, że to właściwy obraz dna po erupcji.

W kalderze o długości prawie 4,5 km, w wyniku „masowego pęknięcia wulkanu”, lawa wypłynęła z 14 otworów powodując nie tylko emisje pumeksu, ale także popiołu, kopuły lawy i lawę płynącą na dnie morskim. Ponieważ do erupcji doszło głęboko pod wodą trudno zrozumieć skalę tego wydarzenia. Dość wspomnieć, że erupcja ta była około 1,5 raza większa od Mount St. Helens w 1980 roku i 10 razy większy od Eyjafjallajökull na Islandii w 2010 rok.

Naukowcy twierdzą, że co najmniej trzy czwarte materiału, który wybuchł, wypłynęło na powierzchnię i odleciało – wiele ton ocean wyrzucał na brzeg. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie Science Advances.