Lasy amazońskie, zwane płucami Ziemi, są pod ogromnym naciskiem i mogą zniknąć szybciej, niż przewidywano. Najnowsze badania przeprowadzone przez brytyjski ośrodek naukowy Rothamsted Research, wskazują, że w ciągu najbliższych dekad, ponad 20% światowych ekosystemów jest zagrożonych szybkim zniszczeniem. Tego typu scenariusze, jak sugerują naukowcy, mogą zrealizować się na skutek wzajemnego wzmacniania się kryzysów ekologicznych i klimatycznych, które mogą osiągnąć tzw. punkty krytyczne.

Punkt krytyczny jest pojęciem wykorzystywanym w naukach środowiskowych do opisania sytuacji, w której ekosystem przechodzi z jednego stanu równowagi do innego, często znacznie mniej korzystnego. Dotychczas stabilne ekosystemy mogą zostać zniszczone przez niespodziewane czynniki stresowe lub ekstremalne warunki pogodowe, takie jak powodzie, susze czy huragany. Analiza Rothamsted Research sugeruje, że do 15% tzw. punktów krytycznych wynika z tego rodzaju czynników.

Brytyjscy naukowcy bazują na danych uzyskanych z zaawansowanych symulacji komputerowych. Według ich przewidywań, katastrofalne zniszczenie lasów amazońskich może nastąpić niezwykle szybko. Wcześniejsze badania sugerowały, że punkty krytyczne ekosystemów niosą za sobą olbrzymie koszty społeczne i gospodarcze, ale nie powinny stanowić problemu aż do połowy XXI wieku. Niemniej jednak, wyniki najnowszych badań wskazują, że mogą one pojawić się znacznie wcześniej.

Profesor Simon Wilcock, kierownik badania, zwraca jednak uwagę, że dynamika systemowa zmian klimatu nie jest jednoznacznie negatywna. Niektóre małe zmiany mogą wywołać zarówno duże negatywne skutki, jak i pozytywne zmiany.

Z badań wynika, że ponad jedna trzecia ocalałych tropików Amazonii nadal ulega degradacji, przede wszystkim na skutek działalności człowieka. Wylesianie na potrzeby rolnictwa i pozyskiwania drewna to jedne z najważniejszych czynników prowadzących do tego procesu. Obszar zagrożonych lasów deszczowych jest dziesięciokrotnie większy od Wielkiej Brytanii.

Eksperci zgodnie podkreślają, że ochrona lasów amazońskich jest kluczowa dla zrównoważenia klimatu i utrzymania różnorodności biologicznej. Lasy te są domem dla niewyobrażalnej liczby gatunków zwierząt i roślin, które tworzą unikalną mozaikę życia. Dodatkowo, lasy amazońskie odgrywają kluczową rolę w obiegu węgla, pochłaniając ogromne ilości dwutlenku węgla z atmosfery każdego roku. Jeśli lasy te znikną, skutki dla całej planety będą katastrofalne. Oczekuje nas wyścig z czasem, by uratować to cenne dziedzictwo dla przyszłych pokoleń.