Po dokładnej analizie danych erupcja wulkanu Tonga w 2022 roku została potwierdzona jako największa wybuchowa erupcja XXI wieku i jest stawiana na równi z największymi erupcjami, jakie kiedykolwiek zarejestrowano.

Wyrzucając około 10 kilometrów sześciennych materii, tworząc atmosferyczne fale uderzeniowe, które kilkakrotnie okrążyły kulę ziemską i tworząc pióropusz popiołu o połowię wielkości Francji, erupcja była równoważna z kataklizmem wulkanicznym Pinatubo na Filipinach w 1991 roku.

Naukowcy wykorzystali nowo opracowany algorytm do określenia zasięgu erupcji Tonga, co znacznie zmniejszyło ilość potrzebnych prac terenowych i bezpośrednich pomiarów. Wskaźnik wybuchowości wulkanu (VEI) dla tej erupcji ustalono na 6, przy czym taka erupcja spodziewana jest raz na 50-100 lat. VEI osiąga szczyt 8 przy erupcjach, które pojawiają się co około 50 tysięcy lat. Według naukowców takich erupcji nie widziano od dziesiątek tysięcy lat, a te eksplozje mogą doprowadzić do uwolnienia nawet 1000 kilometrów sześciennych materiału wulkanicznego.

Naukowcy mają obecnie do dyspozycji rozbudowaną sieć setek stacji monitoringu sejsmicznego, które mogą bardzo szybko wychwycić echa w ziemi, nawet z dużych odległości. To właśnie te fale sejsmiczne są wykorzystywane w nowym podejściu do obliczania wielkości erupcji. Ponadto algorytm jest w stanie oszacować rozmiar erupcji wulkanu w ciągu zaledwie godziny, biorąc pod uwagę wystarczającą ilość danych, co może pomóc w oszacowaniu rozmiaru powstałej chmury popiołu – i jak ta chmura może wpłynąć na środowisko.

Erupcja ze stycznia 2022 r. – pełna nazwa erupcji Hunga-Tonga-Hunga-Hapai – zniszczyła 90 procent niezamieszkanej wyspy Hunga-Tonga-Hapai, która sama pojawiła się dopiero w 2015 r. po kolejnej, mniejszej erupcji. Eksperci uważają, że fakt, iż wulkan eksplodował bezpośrednio do wody morskiej, a nie na otwarte powietrze, co mogło w jakiś sposób wpłynąć na skalę późniejszej eksplozji, a także na siłę i odległość kolejnych tsunami.

Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie Geophysical Research Letters.