W legislaturze stanu Massachusetts wprowadzono ustawę, która proponuje umożliwienie więźniom zmiany narządów lub szpiku kostnego w celu zmniejszenia wymiaru kary. Autorzy inicjatywy (obaj Demokraci) uważają, że zwiększy to liczbę dawców narządów w państwie, czemu sprzeciwiają się etycy. W ich opinii państwo będzie eksploatować jednostki już bezbronne. Ich zdaniem darowizna powinna być całkowicie dobrowolna i nie powinna być stymulowana, zwłaszcza w odniesieniu do sankcji karnych.

Projekt ustawy, który stworzyłby program dawstwa szpiku kostnego i narządów, został przedstawiony przez demokratycznych posłów Carlosa Gonzaleza i Judith Garci. Jeśli zostanie zatwierdzony, pozwoli więźniom na skrócenie kary od 60 dni do maksymalnie 12 miesięcy w zamian za oddanie np. nerki lub kawałka wątroby. Zezwolenie więźniom na oddawanie narządów „przywróci ich cielesną autonomię” i złagodzi kryzys związany z niedoborem narządów w Massachusetts, twierdzą autorzy dokumentu. Prawie 4 tys. mieszkańców stanu znajduje się na liście oczekujących na przeszczep organów.

Nie każdy więzień może automatycznie zostać dawcą. Zgodnie z projektem, specjalna komisja wybierze więźnia na podstawie jego zgodności z wymaganiami i potrzebami. W selekcję wezmą udział eksperci medyczni i prawnicy. W USA więźniowie mogą oddawać swoje nerki członkom rodziny, ale w Massachusetts i niektórych innych stanach nie ma oficjalnego procesu w tym zakresie.

„Ustawa porusza kilka kwestii etycznych” – napisał Franklin Miller, badacz z National Institutes of Health, napisał na swoim blogu. Zachęta do złagodzenia wyroku w zamian za organ może być postrzegana jako łapówka i zachowanie przymusowe. Taka polityka może wykorzystywać więźniów, którzy są zainteresowani zmniejszeniem swoich wyroków.

Daniel Allen, dyrektor Harvard Edmond and Lily Safra Center for Ethics i były kandydat na gubernatora Massachusetts, powiedział, że dawstwo narządów powinno być czysto dobrowolne, bez powiązania z sankcjami karnymi i możliwością wpływania na nich poprzez darowiznę.

Ustawa może również zaostrzyć niesprawiedliwość rasową i nierówności - powiedział Brandon Paradise, profesor prawa w Rutgers Law School. Spośród około 10 tys. osób przebywających w więzieniach w Massachusetts, czarni stanowią 28%, a Latynosi 29%. Grupy te stanowią odpowiednio 9% i 13% populacji stanu. Oznacza to, że osoby kolorowe są więzione w państwie dwa razy częściej niż biali.

Nie jest jeszcze jasne, czy projekt ma szansę stać się normą prawa. Zarówno ustawodawcy, jak i krytycy zgadzają się, że osoby uwięzione powinny mieć możliwość oddawania szpiku kostnego lub narządów, jeśli zdecydują się to zrobić z własnej woli. Ale takie decyzje nie mogą być stymulowane, mówią eksperci. Dyskusja właśnie się rozpoczęła. Należy jednak pamiętać, że Massachusetts jest najbardziej liberalnym stanem w Stanach Zjednoczonych, Demokraci są w nim historycznie bardzo mocni (przedstawiciele Partii Demokratycznej przedstawili ustawę). Stan ten jako pierwszy w kraju w 2004 r. zalegalizował rejestrację małżeństw jednopłciowych. Może więc pozwolić więźniom na zmianę narządów w celu wcześniejszego zwolnienia, jeśli sami nie mają nic przeciwko.