Najnowsze badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w Reading rzucają nowe światło na związek między jakością naszej diety a zdrowiem psychicznym. Wyniki te mogą zrewolucjonizować nasze podejście do leczenia i zapobiegania zaburzeniom psychicznym, takim jak depresja i lęk.

Badanie, które jako pierwsze analizuje związek między jakością diety a neurochemią mózgu u ludzi, objęło 30 dorosłych uczestników podzielonych na dwie grupy w zależności od tego, czy stosowali dietę wysokiej czy niskiej jakości. Jakość diety była określana na podstawie stopnia przestrzegania diety śródziemnomorskiej. Uczestnicy wypełniali szczegółowe kwestionariusze dotyczące ich nawyków żywieniowych, a także poddawani byli badaniom przesiewowym w kierunku depresji, lęku i ruminacji. Przeprowadzono również kompleksowe badania mózgu za pomocą rezonansu magnetycznego.

Wyniki badania są niezwykle intrygujące. Uczestnicy stosujący dietę niskiej jakości wykazywali niższe poziomy kwasu gamma-aminomasłowego (GABA), wyższe poziomy glutaminianu oraz zmniejszoną objętość istoty szarej w mózgu. Te markery są często obserwowane u osób cierpiących na depresję i zaburzenia lękowe. Z drugiej strony, osoby stosujące dietę wysokiej jakości miały zrównoważone poziomy GABA i glutaminianu oraz większą objętość istoty szarej w mózgu.

GABA i glutaminian to neuroprzekaźniki, które odgrywają kluczową rolę w regulacji nastroju, snu i funkcji poznawczych. Istota szara w mózgu jest zaangażowana w procesy pamięciowe i emocjonalne. Badacze zaobserwowali również związek między zwiększoną ruminacją (która jest głównym czynnikiem ryzyka dla depresji i lęku) a zmniejszoną objętością istoty szarej w płacie czołowym oraz zwiększonym stężeniem glutaminianu.

Te odkrycia są zgodne z wcześniejszymi badaniami na zwierzętach, które wykazały, że dieta bogata w cukry i tłuszcze nasycone może zmniejszać liczbę interneuronów palbumino-dodatnich, które zawierają i uwalniają GABA. Ponadto, diety o niskiej jakości mogą wpływać na poziom glukozy we krwi i insuliny, co z kolei może prowadzić do podwyższenia poziomu glutaminianu i obniżenia produkcji GABA.

Interesujące jest również to, że GABA i glutaminian odgrywają znaczącą rolę w regulacji apetytu i spożycia pokarmów. Obniżone poziomy GABA lub podwyższone poziomy glutaminianu mogą wpływać na kontrolę hamowania, co może przyczyniać się do niezdrowych wyborów żywieniowych i przejadania się, tworząc w ten sposób błędne koło negatywnych skutków dla zdrowia psychicznego.

Dr Andreas Michaelides, główny psycholog w firmie Noom, podkreśla, że równowaga między GABA a glutaminianem jest kluczowa dla zdrowego funkcjonowania mózgu. Gdy poziomy GABA są niskie, obserwuje się zwiększony poziom lęku i depresji. Z kolei nadmierna aktywność glutaminianu może uszkadzać lub zabijać neurony, prowadząc do uszkodzeń mózgu.

Co możemy zrobić, aby zoptymalizować nasze zdrowie psychiczne poprzez dietę? Przede wszystkim, warto wyeliminować z diety produkty, które zaburzają równowagę neuroprzekaźników. Są to między innymi żywność przetworzona, alkohol i kofeina. Diety bogate w przetworzone produkty, rafinowane cukry i nadmierne ilości białka mogą zwiększać poziomy glutaminianu.

Żywność przetworzona i słodkie przekąski oraz napoje są również bogate w tłuszcze trans i rafinowane cukry, które mogą powodować stan zapalny i zostały powiązane z wyższymi wskaźnikami depresji i lęku. Mogą one zaburzać funkcje mózgu i stabilność nastroju. Szybkie wahania poziomu cukru we krwi mogą również prowadzić do zmian nastroju i lęku, a konsekwentne spożywanie takich produktów może przyczyniać się do długoterminowej niestabilności nastroju.

Co należy włączyć do diety, aby wspierać zdrowie psychiczne? Kluczowe znaczenie ma odpowiednie spożycie białka. Białka są rozkładane na mniejsze cząsteczki zwane aminokwasami, które są budulcem neuroprzekaźników. Szczególnie cenne są źródła wysokiej jakości białka pochodzące z tłustych ryb, takich jak łosoś i makrela, które są bogate w kwasy omega-3. Kwasy te redukują stan zapalny i wspierają produkcję neuroprzekaźników, co wiąże się z niższym ryzykiem depresji i poprawą funkcji poznawczych.

Inne produkty, które warto włączyć do diety to zielone warzywa liściaste bogate w folian, jagody dostarczające antyoksydantów, orzechy i nasiona będące źródłem magnezu, oraz żywność fermentowana, która promuje zdrowy mikrobiom jelitowy.

Wyniki tego badania otwierają nowe możliwości w zakresie profilaktyki i leczenia zaburzeń psychicznych. Pokazują, że to, co jemy, ma bezpośredni wpływ na strukturę i funkcjonowanie naszego mózgu, a tym samym na nasze samopoczucie psychiczne. Przyszłe badania w tej dziedzinie mogą prowadzić do opracowania spersonalizowanych interwencji dietetycznych jako uzupełnienia tradycyjnych metod leczenia zaburzeń psychicznych.

Warto podkreślić, że chociaż wyniki tego badania są obiecujące, potrzebne są dalsze, bardziej rozległe badania, aby w pełni zrozumieć mechanizmy łączące dietę ze zdrowiem psychicznym. Niemniej jednak, już teraz możemy wyciągnąć ważny wniosek: dbanie o jakość naszej diety może być jednym z kluczowych elementów w utrzymaniu dobrego zdrowia psychicznego.