Mimo ogromnych rozmiarów Jowisza układ jego pierścieni jest bardzo słaby i prawie niezauważalny. Naukowcy przypisują to destrukcyjnemu wpływowi masywnych satelitów, które zapobiegają gromadzeniu się materii na orbicie.

Jowisz jest zauważalnie masywniejszy niż Saturn i może pomieścić jeszcze bardziej imponujący układ pierścieni. Ponadto jest bliżej Ziemi, a gdyby Jowisz miał takie pierścienie, byłyby one widoczne znacznie lepiej. Co dokładnie pozbawia nas tego kosmicznego spektaklu, dowiedzieli się naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Riverside. Przeprowadzone modelowanie wykazało, że duże satelity Jowisza zapobiegają tworzeniu się stabilnego systemu pierścieni Jowisza. Artykuł został przyjęty do publikacji w Planetary Science Journal i jest już dostępny w bibliotece preprintów arXiv.

Zasadniczo Jowisz ma pierścienie, ale nie są tak imponujące, jak pierścienie sąsiedniego Saturna. Po raz pierwszy można je było nawet zauważyć dopiero po wizycie sondy kosmicznej Voyager 1 w układzie Jowisza, a tylko niektóre szczególnie potężne teleskopy mogą je zobaczyć z Ziemi. Szacuje się, że masa pierścieni Jowisza waha się od setek milionów do dziesiątek bilionów ton, podczas gdy pierścienie Saturna, pomimo mniejszych rozmiarów, są o rząd wielkości masywniejsze.

Pierścienie Saturna składają się głównie z cząstek lodu wodnego, podczas gdy uważa się, że słabe pierścienie Jowisza powstały z pyłu wyrzuconego z powierzchni jego księżyców. Satelity zapobiegają również pojawieniu się bardziej zauważalnego systemu pierścieni. Ponad 80 z nich jest znanych z Jowisza, w tym cztery największe odkryte przez Galileusza: Io, Europa, Ganimedes i Callisto. Niedawne symulacje komputerowe Stephena Kane'a i Zhexinga Li wykazały, że grawitacja satelitów Galileusza zakłóca stabilność orbit, na których może się gromadzić materiał pierścieni, wysyłając go albo na samą planetę, albo na jednego z jej satelitów.

„Odkryliśmy, że galileuszowe księżyce Jowisza, jedne z największych w Układzie Słonecznym, szybko niszczą masywny układ pierścieni podczas swojego powstawania” – mówi profesor Kane. „Masywne planety mają masywne księżyce i pozbawiają je pierścieni”.

Teraz naukowcy planują wykonać podobną pracę dla Urana, kolejnego giganta Układu Słonecznego, który również ma niezwykle słaby własny układ pierścieni. Własna oś obrotu tej planety jest mocno odchylona od płaszczyzny równika, faktycznie porusza się na swojej stronie. Niektóre hipotezy wiążą to z potężnym zderzeniem, którego Uran doświadczył w przeszłości. Uderzenie mogło również wyrzucić na orbitę substancję, z której powstały jej średniej wielkości pierścienie. Być może symulacje lepiej wyjaśnią szczegóły tej długotrwałej kosmicznej katastrofy.