Minęło prawie 80 lat, odkąd dwie bomby atomowe zostały zdetonowane nad japońskimi miastami Hiroszima i Nagasaki. Potężna broń zabiła wtedy natychmiastowo co najmniej 129 tysięcy ludzi, powodując niszczące, długoterminowe skutki zdrowotne dla setek tysięcy kolejnych. Jak dotąd są to jedyne przypadki użycia broni jądrowej w działaniach wojennych, ale w rzeczywistości na świecie pozostało około 12 700 głowic, a ostatnia wojna na Ukrainie tworzy wyjątkowo realne niebezpieczeństwo tego typu. Co się stanie, jeśli jutro wybuchnie wojna atomowa i jak przetrwać eksplozję nuklearną w naszej okolicy?

Ciekawą symulacja umożiwiająca sprawdzenie skutków ataku jądrowego na naszą okolicę można znaleźć tutaj. Wpływ pojedynczej bomby atomowej zależy to od wielu czynników, w tym pogody w dniu jej wystrzelenia, pory dnia zostanie zdetonowany, położenie geograficzne miejsca uderzenia i miejsce detonacji - na ziemi lub w powietrzu. Ale ogólnie rzecz biorąc, istnieją pewne przewidywalne etapy eksplozji bomby atomowej, które mogą wpłynąć na prawdopodobieństwo przetrwania.

Osobom przebywającym na zewnątrz podczas uderzenia nuklearnego poleca się schronić w najbliższym budynku lub w wodzie, na przykład w pobliskim jeziorze. Z kolei ludzie, którzy w tym czasie będą znajdować się w mieszkaniu powinni natychmiast położyć się w kącie, pod stołem lub pod łóżkiem, aby przeczekać falę uderzeniową. Następnie powinni natychmiast zamknąć drzwi i okna, wyłączyć wentylatory i wypić płyn lugola.

Około 35% energii wybuchu jądrowego jest uwalniane w postaci promieniowania cieplnego. Ponieważ promieniowanie cieplne przemieszcza się mniej więcej z prędkością światła, pierwszą rzeczą, która cię uderzy, jest błysk oślepiającego światła i ciepła. Samo światło wystarczy, aby spowodować tzw. ślepotę błyskową. Przy założeniu eksplozji bomby o sile 1 megatony, czyli 80 razy większą niż bomba z Hiroszimy, ale znacznie mniejsza niż wiele nowoczesnych broni jądrowych, ludzie znajdujący się w odległości do 21 km w pogodny dzień doświadczą natychmiastowej ślepoty, a osoby znajdujące się w odległości do 85 km zostaną tymczasowo oślepione w pogodną noc.

Dla tych, którzy znajdą się bliżej wybuchu, problemem jest ciepło. Łagodne oparzenia pierwszego stopnia mogą wystąpić do 11 km od epicentrum, a oparzenia trzeciego stopnia – te, które powodują rozkład tkanki skórnej i powodują pęcherze – mogą dotyczyć ludzi do 8 km. Oparzenia trzeciego stopnia obejmujące ponad 24 procent ciała mogą być śmiertelne, jeśli ludzie nie otrzymają natychmiastowej pomocy medycznej. 

Odległości te zależą nie tylko od pogody, ale także od tego, co masz na sobie – białe ubrania mogą odbijać część energii wybuchu, a ciemne ją pochłaniają. Jest to jednak mało prawdopodobne, aby miało to wielkie znaczenie dla nieszczęśników, którzy znaleźli się w epicentrum wybuchu. Temperaturę w pobliżu miejsca wybuchu w Hiroszimie oszacowano na 300 tysięcy stopni Celsjusza, czyli około 300 razy więcej niż temperatura, w której kremowane są ciała, więc ludzie niemal natychmiast zamienili się w najprostsze pierwiastki, takie jak węgiel.

Ale dla tych, którzy znajdują się nieco dalej od centrum wybuchu, oprócz ciepła są też inne konsekwencje. W wybuchu jądrowym powietrze jest również wydmuchiwane z miejsca wybuchu, powodując nagłe zmiany ciśnienia powietrza, które mogą zmiażdżyć obiekty i zniszczyć budynki. W promieniu 6 km od epicentrum eksplozji 1-megatonowej bomby, fale uderzeniowe będą generować siłę 180 ton na ścianach wszystkich dwupiętrowych budynków, a prędkość wiatru wyniesie do 255 km/h. W promieniu 1 km ciśnienie szczytowe jest czterokrotnie większe, a prędkość wiatru może osiągnąć 756 km/h! 

Jeśli jakoś przeżyjesz to wszystko, nadal będziesz musiał poradzić sobie z zatruciem popromiennym i opadem jądrowym, a skutki dla planety mogą być dłuższe niż się spodziewasz. Naukowcy z Rutgers University w New Jersey, przeprowadzili symulacje wskazującą na to jak zareaguje klimat na wypadek wojny nuklearnej na pełną skalę  między Rosją a Stanami Zjednoczonymi. Porównano też najnowsze wyniki z  wcześniejszymi modelami klimatycznymi po wojny nuklearnej, które zostały utworzone w 2007 roku przez Instytut Badań Kosmicznych Goddarda w NASA. 

Zgodnie z wynikami badań opublikowanych w Journal of Geophysical Research, oba te modele przewidują, że w przypadku wojny nuklearnej Rosji i USA, świat byłby pogrążony w dziesięcioletniej zimie nuklearnej. Ponadto, pożary spowodowane przez eksplozje mogłyby uwolnić do atmosfery do 147 mln ton sadzy. 

Prądy strumieniowe w stratosferze spowodowałoby powstanie wirów pyłowych, które okrążyłyby kulę ziemską w ciągu zaledwie kilku tygodni. Następnie chmura sadzy, blokując światło słoneczne, doprowadziłaby do spadku średniej temperatury powierzchni prawie o 10 stopni Celsjusza. Zdaniem ekspertów, aż 7 lat zajęłoby zniknięcie zasłony z sadzy, a trzy kolejne, aby światło docierające do Ziemi wróciło do normy.

Ze względu na czynniki atmosferyczne, wojna doprowadziłaby do załamania się monsunów i wywołałaby ogromne zmiany w cyklu El Niño. Nowe dane generalnie potwierdzają przewidywania mniej skomplikowanych modeli z przeszłości, jak te stworzone w 1980 roku. Jednak, zgodnie z nowymi ustaleniami, chmura sadzy odcinająca światło słoneczne zniknie szybciej niż przewidywano wedle starego modelu NASA, chociaż ogólna reakcja na klimat pozostaje taka sama. 

Według naukowców, konieczne jest, aby mocarstwa atomowe były w pełni świadome konsekwencji klimatycznych wynikających z wojny nuklearnej. Po prostu atak jądrowy na pełną skalę byłby samobójczy nie tylko dla krajów, które zdecydowały się go zadać. To byłby kataklizm globalny.