W 1972 roku grupa naukowców z Massachusetts Institute of Technology zbadała ryzyko załamania cywilizacji i opublikowała raport „Granice wzrostu”, w którym przewidywali, że w połowie XXI wieku szybki wzrost gospodarczy doprowadzi do upadek cywilizacji przemysłowej z powodu redukcji zasobów. I wygląda na to, że mieli rację.

Starszy dyrektor jednej z największych firm audytorskich na świecie, tj. KPMG, na podstawie własnej analizy danych z ostatnich dziesięcioleci wykazał, że cywilizacja zachodnia celnie zmierza w kierunku katastrofy zgodnie z harmonogramem przewidzianym prawie pięćdziesiąt lat temu.

Granice wzrostu, raport do Klubu Rzymskiego z 1972 roku autorstwa Donella H. Meadows, Dennis L. Meadows, Jørgen Randers i William W. Behrens III, opisuje różne scenariusze przyszłości ludzkości. Autorzy zastosowali model dynamicznego rozwoju uwzględniający demografię oraz zapasy zasobów niezbędnych do przetrwania. Spośród dwunastu proponowanych opcji większość doprowadziła do gwałtownego spadku poziomu życia w XXI wieku.

Kontrowersyjny raport wywołał swego czasu ożywioną dyskusję i krytykę ekspertów. Jednak niedawno opublikowano nieoczekiwane nowe potwierdzenie od Gai Herringtton, starszego dyrektora i głównego analityka w KPMG, jednej z firm konsultingowych z Wielkiej Czwórki. Doszła ona do wniosku, że przy zachowaniu obecnej trajektorii gospodarczej cywilizacja zmierza w kierunku ostatecznej recesji wzrostu gospodarczego, która nastąpi w ciągu najbliższych dwóch dekad, a w najgorszym przypadku wywoła globalny upadek społeczny około 2040 r.

„Biorąc pod uwagę nieprzyjemne przewidywania upadku z 1972 r., ciekawiło mnie, który scenariusz jest najbardziej zgodny z dzisiejszymi dowodami empirycznymi” – tłumaczy Herrington. „W końcu książka opisująca ten model świata była bestsellerem w latach siedemdziesiątych, a teraz mamy kilkadziesiąt lat danych empirycznych, aby porównanie miało sens. Ku mojemu zdziwieniu nie mogłam znaleźć żadnych ostatnich badań na ten temat. Postanowiłam więc zrobić to sama.”

Porównanie modelu World3 z danymi empirycznymi bada dane dotyczące dziesięciu kluczowych wymiarów, w tym populacji, płodności, śmiertelności, produkcji przemysłowej, bogactwa i śladu ekologicznego. Wniosek jest taki, że najnowsze dane są najbardziej zgodne z dwoma scenariuszami z 1972 roku, tj. BAU2 (bazowy) i CT (technologiczny).

Oba przewidują zatrzymanie rozwoju w ciągu najbliższych dziesięciu lat, tj. do 2030 r. i wskazują, że niemożliwe jest dalsze prowadzenie biznesu w sposób, do którego jesteśmy przyzwyczajeni. Nawet w przypadku bezprecedensowego rozwoju technologicznego taki model nieuchronnie doprowadzi do spadku kapitału przemysłowego, produkcji rolnej i poziomu życia w tym stuleciu.

To „nie oznacza, że ludzkość przestanie istnieć, ale wzrost gospodarczy i przemysłowy zatrzyma się, a następnie spadnie, co zaszkodzi produkcji żywności i standardom życia… Jeśli chodzi o czas, w scenariuszu BAU2 następuje gwałtowny spadek wokół 2040” – pisze Herrington…

Różnica między scenariuszem CT polega na tym, że nie prowadzi on do upadku społeczeństwa i gwałtownego spadku populacji. Niestety, jest również uważana za najbardziej optymistyczną ze wszystkich przyszłości, ponieważ opiera się na połączeniu innowacji technologicznych i inwestycji na dużą skalę w zdrowie i edukację. Jeśli ten model się ziści, doprowadzi to do powstania nowej, stabilnej i zamożnej cywilizacji.

Tak czy inaczej, zgodnie z prognozą, na podjęcie konkretnych działań mających na celu zmniejszenie prawdopodobieństwa scenariusza BAU2 mamy tylko około dziesięciu lat.