Osoby religijne są bardziej podatne na korzyści związane z przyjmowaniem leków placebo lub leków obiecujących duchowe i nadprzyrodzone uzdrowienie. Opublikowane niedawno wyniki badań, pokazały, że placebo może wywoływać znaczące reakcje mózgu, a także pozytywne doświadczenia związane z przekonaniami religijnymi. 

Efekt placebo wykorzystuje się w medycynie od wieków. Na czym on polega? Istnieje wiele różnych rodzajów placebo o różnym wpływie na parametry zdrowotne. Aby spełnić założenia placebo, należy dochować kilku warunków. Chory musi być przekonany, że otrzymał prawdziwy lek. Z reakcjami na placebo wiąże się wiele mechanizmów psychologicznych. Wzrost nadziei, pozytywne oczekiwania i spadek niepokoju mogą zmienić nastawienie, które steruje reakcją pacjenta na leczenie.

W tym badaniu zbadano efekt placebo w kontekście wierzeń i praktyk religijnych. Uczestnicy otrzymali nieszkodliwą substancję (wodę z kranu) wraz z słowną sugestią, że woda będzie pochodzić z sanktuarium w Lourdes (miejsce pielgrzymek katolickich z doniesieniami o cudownych uzdrowieniach). W badaniu placebo, wzięło udział 37 kobiet, które były przekonane, że woda z sanktuarium w Lourdes miała pozytywny wpływ na ich duchowy, emocjonalny i fizyczny stan. W jednej grupie, uczestnicy pili wodę z kranu oznaczoną jako „woda z Lourdes” (placebo). W innej (kontrolnej) sesji otrzymali wodę z kranu oznaczoną jako „woda z kranu”.

Uczestnicy oceniali swój stan fizyczny podczas eksperymentu i byli pytani o konkretne myśli, uczucia i doznania cielesne bezpośrednio po każdym z dwóch zabiegów. Placebo zmniejszyło rsFC (aktywność mózgu w stanie spoczynku lub w stanie bez zadania) w przedniej i ciemieniowej sieci kontroli poznawczej i zwiększyło rsFC w sieci odpowiedzialnej za uwagę (wyspowe połączenie móżdżkowe). Podczas sesji uczestnicy ocenili swój stan emocjonalny jako bardzo przyjemny i spokojny. Bezpośrednio po sesji, uczestnicy zgłaszali wzrost intensywności przyjemnych doznań cielesnych i pozytywnych emocji (np. wdzięczności) po wypiciu wody z Lourdes. Wyniki te stanowią pierwszy dowód na to, że placebo, w kontekście wierzeń i praktyk religijnych, może zmienić stan emocjonalny i wywołać realne zmiany w strukturze kontroli poznawczej mózgu.