Klimatolodzy z Kanady odkryli, że około 400 tysięcy lat temu, nawet w epoce lodowcowej, obszar wiecznej zmarzliny na terytorium współczesnej Kanady i na północy Stanów Zjednoczonych gwałtownie się zmniejszył. Artykuł opisujący ich nieoczekiwane odkrycie został opublikowany w czasopiśmie naukowym Science Advances.

Naukowcy sugerują, że z powodu szybkiego ocieplenia Arktyki w wyniku globalnych zmian klimatycznych, obszar wiecznej zmarzliny gwałtownie się zmniejszy. Według niektórych szacunków do końca XXI wieku może zniknąć około jednej trzeciej wiecznej zmarzliny na południowej Syberii i na Alasce. W rezultacie do atmosfery mogą dostać się ogromne ilości metanu i dwutlenku węgla.

Badając kalcyt i podobne skały na ścianach kilku jaskiń w północnych Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, klimatolodzy pod kierunkiem profesora Jeremy'ego Shakuna z Boston College odkryli i zbadali skutki takiego masowego topnienia wiecznej zmarzliny. Zdarzyło się to stosunkowo niedawno, jak na standardy geologiczne, bo około 400 tysięcy lat temu. Wiek stalaktytów, stalagmitów i innych złóż kalcytu w tych jaskiniach wynosi około 1,5 miliona lat. Ich skład chemiczny i izotopowy może wskazywać, w jakich warunkach pogodowych i temperaturze powstały.

Po zmierzeniu udziału izotopów uranu i toru w tych złożach klimatolodzy stwierdzili, że około 400 tysięcy lat temu na prawie całym terytorium dzisiejszej Kanady i na Alasce poza kołem podbiegunowym nie było wiecznej zmarzliny. Podobne ocieplenie miało miejsce w przeszłości. Mniej więcej w tym samym czasie i w podobny sposób zmieniał się klimat Syberii. Oznacza to, że wieczna zmarzlina była niestabilna przez większość plejstocenu. Jednak jego topnienie, z wciąż nieznanych przyczyn, w żaden sposób nie wpłynęło na klimat Ziemi i stężenie gazów cieplarnianych w jej atmosferze.

Naukowcy uważają, że możliwą przyczyną takiego zjawiska może być to, że okresowe zanikanie wiecznej zmarzliny zapobiegało gromadzeniu się materii organicznej w dużych ilościach. Klimatolodzy nie wykluczają jednak, że metan i dwutlenek węgla, które powstały w procesie rozkładu szczątków roślin i zwierząt, mogły zostać przez coś zaabsorbowane.

Eksperci mają nadzieję, że dalsze badania klimatu epoki lodowcowej pomogą znaleźć wyjaśnienie tej anomalii, a także zrozumieć, dlaczego klimat Arktyki ustabilizował się tak szybko 400 tysięcy lat temu. Ma to kluczowe znaczenie dla dokładnych szacunków dotyczących tego, jak topnienie wiecznej zmarzliny wpłynie na klimat planety w obecnym stuleciu i w kolejnych okresach historycznych.